Thêm chính sách để 'rộng đường' cho 'xanh hóa' công trình, giao thông

Tọa đàm "Giải pháp thúc đẩy công trình xanh, giao thông xanh hướng tới mục tiêu phát triển bền vững"

Hỗ trợ vốn vay 

Đại diện Sở Xây dựng TP Hà Nội, ông Nguyễn Tuyển, Trưởng phòng Quản lý vận tải thông tin: Hà Nội đã đẩy mạnh phát triển vận tải hành khách công cộng thông qua chính sách trợ giá xe buýt và ưu tiên phát triển xe buýt điện. Đồng thời, khuyến khích các hãng taxi chuyển đổi sang sử dụng nhiên liệu sạch. Tính đến nay, xe taxi và xe buýt điện tại Thủ đô đã chiếm hơn 40% tổng số phương tiện taxi và buýt.

Tuy nhiên, vận tải hàng hóa và phương tiện cá nhân vẫn chiếm tỷ trọng lớn, trong khi mục tiêu của Thành phố đến năm 2050 là 100% phương tiện vận tải sử dụng điện hoặc năng lượng sạch.

Để thực hiện, Sở Xây dựng Hà Nội đã tham mưu UBND Thành phố ban hành chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vận tải chuyển đổi xanh bằng việc nâng mức hỗ trợ vốn vay từ 50% lên 70% cho các dự án chuyển đổi xanh.

Tại TPHCM, đại diện Sở Xây dựng TP.HCM cho biết, hiện thành phố có khoảng 627 xe buýt điện, chiếm 26,3% tổng số phương tiện buýt trên địa bàn. 

Trong thời gian qua, TP.HCM đã đấu thầu dịch vụ xe buýt, ưu tiên các doanh nghiệp sử dụng phương tiện chạy điện, với mục tiêu đến năm 2030, 100% xe buýt sẽ chuyển sang xe điện.

Ngoài ra, TP.HCM đang triển khai đề án phát triển phương tiện vận tải sử dụng nhiên liệu sạch cho các loại hình như xe hai bánh, taxi, xe kinh doanh vận tải. Hiện thành phố có hơn 21.000 xe taxi điện, chiếm khoảng 68% tổng số taxi, và trên 14.000 xe máy điện.

Mặc dù đạt kết quả đáng khích lệ, TPHCM cũng bày tỏ lo ngại về sự gia tăng nhanh của phương tiện xanh sẽ khiến việc phát triển hệ thống trạm sạc là thách thức lớn. 

Sở hiện đang tham mưu UBND Thành phố ban hành chính sách ưu đãi về vốn vay, lãi suất nhằm hỗ trợ doanh nghiệp vận tải và các nhà đầu tư hạ tầng trạm sạc, góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh toàn diện trong giao thông đô thị.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh (ngồi giữa) chủ trì buổi tọa đàm.

Nhiên liệu xanh nội địa và trạm sạc phủ khắp thành phố

Là một trong những doanh nghiệp tiên phong sử dụng nhiên liệu xanh trong vận tải hàng không, ông Nguyễn Đức Thịnh, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Hàng không Vietjet, cho biết việc sử dụng nhiên liệu hàng không bền vững (SAF - Sustainable Aviation Fuel) đang mang lại hiệu quả rõ rệt trong giảm phát thải khí nhà kính và thúc đẩy phát triển bền vững. Vietjet hiện là một trong những hãng hàng không đầu tiên của Việt Nam sử dụng SAF. 

Thời gian vừa qua, Vietjet đã triển khai nhiều giải pháp nhằm giảm phát thải trong toàn bộ chuỗi hoạt động, từ lựa chọn công nghệ, động cơ tiết kiệm nhiên liệu đến tối ưu hóa khai thác và đường bay. Hãng cũng áp dụng các biện pháp giảm trọng lượng rỗng của máy bay, giúp tiết kiệm nhiên liệu đáng kể. Nhờ những nỗ lực đó, Vietjet được đánh giá là một trong những hãng hàng không có hiệu quả sử dụng nhiên liệu tốt so với nhiều hãng trên thế giới.

Tuy nhiên, nhiên liệu SAF hiện chưa được sử dụng phổ biến, giá thành cao gấp 2 - 5 lần so với nhiên liệu Jet A1 truyền thống, gây áp lực tài chính lớn cho các hãng hàng không.

Do đó, Vietjet đề xuất các Bộ, ngành xây dựng cơ chế hỗ trợ, trợ giá cho doanh nghiệp khai thác, đồng thời khuyến khích nghiên cứu, sản xuất và cung ứng SAF trong nước, nhằm giảm chi phí và mở rộng khả năng ứng dụng thực tiễn.

Ở lĩnh vực vận tải hành khách công cộng, bà Đặng Thị Thùy Trang, Giám đốc Đối ngoại Grab Việt Nam, Nhà nước cần đẩy mạnh phát triển hạ tầng trạm sạc điện, giúp doanh nghiệp và người dân yên tâm hơn khi chuyển đổi sang phương tiện sử dụng điện.

Đối với tài xế, Grab Việt Nam đề xuất Nhà nước cần có các chính sách ưu đãi về thuế, phí để tạo động lực cho tài xế chuyển đổi phương tiện cùng việc xây dựng lộ trình chuyển đổi phù hợp, bảo đảm hiệu quả và tránh lãng phí. Đặc biệt, cần đẩy nhanh hoàn thiện hệ thống giao thông công cộng khối lượng lớn

Đại diện Công ty TNHH Khoa học Kỹ thuật Yadea cũng kiến nghị các cơ quan chức năng sớm ban hành tiêu chuẩn cho hạ tầng trạm sạc và trạm đổi pin, tạo hành lang pháp lý cho phát triển xe điện.

Đường Rừng Sác (Cần Giờ) đề xuất hạn chế lưu thông phương tiện dưới chuẩn khí thải

Cần sớm có bộ tiêu chí về công trình xanh

Theo ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội nhà thầu xây dựng Việt Nam, hiện công trình đạt chứng chỉ xanh được ưu đãi về tín dụng. Do đó, Bộ Xây dựng nên nghiên cứu, đề xuất chính sách ưu đãi về giá đất cho khu đô thị xanh, công trình xanh. Đồng thời, ban hành hướng dẫn, tập huấn cho các nhà thầu nắm rõ về việc muốn xây dựng công trình xanh phải làm gì và chi phí xây dựng công trình xanh sẽ ở mức nào.

Cùng quan điểm trên, ông Nguyễn Hồng Hải, Viện trưởng Viện Khoa học công nghệ xây dựng nhận định, vướng mắc lớn là chi phí đầu tư ban đầu cao. Cùng với đó là đội ngũ chuyên gia, cán bộ tư vấn công trình xanh còn hạn chế, cơ chế chính sách khi áp dụng vào thực tiễn còn nhiều vướng mắc.

Ông Luyện Văn Phương, Phó giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội đánh giá, chính sách phát triển công trình xanh chủ yếu là khuyến khích, chưa có ưu đãi cụ thể. 

Để triển khai hiệu quả, ông Phương kiến nghị Bộ Xây dựng nghiên cứu xây dựng, ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn và lộ trình, mục tiêu cụ thể để phát triển công trình xanh và "giao khoán" cho các địa phương.

Ông Tạ Đức Bình, đại diện Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cũng thông tin, Ngân hàng Thế giới ước tính, Việt Nam sẽ cần khoảng 368 tỷ USD vào năm 2040 để đạt mục tiêu giảm phát thải ròng về 0. Nhu cầu tài chính khổng lồ này đi kèm thách thức về huy động vốn và xây dựng năng lực đổi mới, hạ tầng sản xuất và đào tạo nhân lực.

"Việt Nam cần nhanh chóng hoàn thiện hệ sinh thái đầu tư xanh toàn diện, bao gồm cả khung pháp lý, cơ chế ưu đãi hấp dẫn và năng lực giám sát minh bạch, đặt nền móng cho tương lai phát triển bền vững và thịnh vượng", ông Bình nhận định.

Lắng nghe ý kiến của các đại biểu, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh nhìn nhận: Phát triển công trình xanh và giao thông xanh là hai cấu phần quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế xanh. Hai lĩnh vực này không chỉ góp phần giảm phát thải khí nhà kính, tiết kiệm tài nguyên mà còn thúc đẩy đổi mới công nghệ, nâng cao năng suất lao động, chất lượng sống và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

"Mục tiêu của Bộ Xây dựng là đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất; tháo gỡ các điểm nghẽn để đẩy nhanh phát triển công trình xanh và giao thông xanh. Đồng thời, từng bước hoàn thiện khung pháp lý theo hướng hiện đại, tiếp cận thông lệ quốc tế, phù hợp với thực tiễn phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới", Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh nhấn mạnh.

Lãnh đạo Bộ Xây dựng cũng khẳng định, cơ quan này sẽ sớm ban hành bộ tiêu chí về công trình xanh trong thời gian tới. 

Phan Trang