Thành tựu giai đoạn 2021-2025: Nền tảng cho bước tiến mới
Trong 5 năm qua, chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ, đặc biệt trong lĩnh vực chuyển đổi số. Theo thống kê, hơn 40% xã trên cả nước đã triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4. Người dân có thể thực hiện các thủ tục hành chính ngay tại nhà thông qua máy tính hoặc điện thoại di động, tiết kiệm thời gian, chi phí và tăng tính minh bạch.
Trong sản xuất nông nghiệp, hơn 2.500 mô hình chuyển đổi số đã được áp dụng. Công nghệ IoT, mã QR truy xuất nguồn gốc và các phần mềm quản lý hợp tác xã đã hỗ trợ hiệu quả cho người nông dân. Đồng thời, hàng nghìn sản phẩm OCOP (Chương trình Mỗi xã Một sản phẩm) đã được đưa lên các sàn thương mại điện tử lớn như Postmart, Voso, Shopee và Lazada, mở rộng kênh tiêu thụ nông sản đến thị trường toàn quốc và quốc tế.
Ngoài ra, một số địa phương đã thử nghiệm mô hình “làng số”, nơi người dân sử dụng smartphone để thanh toán điện tử, bán hàng trực tuyến và tiếp cận thông tin phục vụ sản xuất. Những thành tựu này không chỉ thay đổi cách thức sản xuất và quản lý mà còn khẳng định rằng chuyển đổi số nông thôn đã đi vào thực tiễn, tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn tiếp theo.
 |
| Xã nông thôn số - Động lực phát triển nông thôn mới giai đoạn 2026-2030. Ảnh internet |
Định hướng xã nông thôn số giai đoạn 2026-2030
Giai đoạn 2026-2030, Việt Nam đặt mục tiêu xây dựng xã nông thôn số toàn diện với bốn trụ cột chính: hạ tầng số, dịch vụ công trực tuyến, cơ sở dữ liệu kết nối và nông nghiệp số.
1. Phát triển hạ tầng số
Hạ tầng số sẽ được mở rộng đến mọi xã trên cả nước, bao gồm cả các vùng sâu, vùng xa và hải đảo. Internet băng rộng cố định và mạng 4G/5G sẽ trở thành nền tảng để người dân truy cập các dịch vụ thiết yếu. Hệ thống trung tâm dữ liệu cấp huyện và tỉnh sẽ được kết nối đồng bộ với cơ sở dữ liệu quốc gia nhằm đảm bảo dữ liệu xuyên suốt, phục vụ hiệu quả cho công tác quản lý.
2. Dịch vụ công trực tuyến
Mục tiêu đến năm 2030 là mọi thủ tục hành chính cấp xã đều được thực hiện trên môi trường số. Người dân có thể nộp hồ sơ, tra cứu tiến độ và nhận kết quả trực tuyến mà không cần phải đến trực tiếp cơ quan hành chính. Hệ thống dữ liệu dân cư sẽ được liên thông với các lĩnh vực y tế, giáo dục và an sinh xã hội để đảm bảo chính sách hỗ trợ người dân được thực hiện kịp thời và chính xác.
Thẻ căn cước công dân gắn chip và định danh điện tử sẽ được phổ cập rộng rãi, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận các dịch vụ nhanh chóng, minh bạch.
 |
| Xã nông thôn số là một phần quan trọng của chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2026-2030.. Ảnh internet |
3. Nông nghiệp số
Nông nghiệp số tiếp tục là trụ cột quan trọng trong phát triển kinh tế nông thôn. Các công nghệ như IoT, AI và dữ liệu lớn sẽ được ứng dụng vào giám sát thời tiết, chất lượng đất, tưới tiêu và quản lý vật tư đầu vào. Toàn bộ chuỗi giá trị từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ nông sản sẽ được số hóa và gắn liền với thương mại điện tử cùng logistics thông minh.
Sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn cũng sẽ được phát triển dựa trên nền tảng số hóa, tạo ra các chuỗi giá trị mới cho kinh tế nông thôn.
4. Đào tạo kỹ năng số cho người dân
Người dân được xác định là trung tâm trong quá trình chuyển đổi số. Do đó, việc đào tạo kỹ năng sử dụng công nghệ là yếu tố then chốt. Hàng triệu nông dân sẽ được hướng dẫn cách sử dụng smartphone, ngân hàng số, thanh toán điện tử và tham gia các sàn thương mại điện tử để mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.
Thế hệ trẻ tại nông thôn được kỳ vọng trở thành “hạt nhân số”, mang tri thức công nghệ về hỗ trợ gia đình và cộng đồng. Mô hình “làng số” và “hợp tác xã số” sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ để đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình chuyển đổi.
Tầm nhìn đến năm 2045: Nông thôn thông minh và bền vững
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, giai đoạn 2026-2030 không chỉ đặt nền móng cho xã nông thôn số mà còn hướng tới mục tiêu xa hơn: xây dựng nông thôn thông minh vào năm 2045. Khi đó, 100% nông sản Việt Nam sẽ có truy xuất nguồn gốc toàn cầu, thương mại điện tử trở thành kênh tiêu thụ chính và mỗi xã sẽ là trung tâm dịch vụ số phục vụ sản xuất, giao dịch, học tập và chăm sóc sức khỏe từ xa.
Công nghệ sẽ không còn là đặc quyền của đô thị mà trở thành tài sản chung của toàn dân. Đây chính là bước tiến quan trọng để khu vực nông thôn hòa mình vào dòng chảy phát triển chung của đất nước.
Xây dựng xã nông thôn số không chỉ là mục tiêu mà còn là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị và cộng đồng. Với sự đầu tư bài bản vào hạ tầng, dịch vụ và con người, Việt Nam hoàn toàn có cơ sở để hiện thực hóa mục tiêu này trong giai đoạn 2026-2030. Đó sẽ là tiền đề để hướng tới một nông thôn thông minh, bền vững và hội nhập quốc tế vào năm 2045.
