Nông thôn mới Lâm Đồng: Phát triển kinh tế nông nghiệp gắn với nâng cao chất lượng sống

Bước vào giai đoạn sau sáp nhập hành chính và chuẩn bị cho chu kỳ 2026 – 2030, Lâm Đồng định hướng chương trình nông thôn mới (NTM) theo chiều sâu, chuyển trọng tâm từ hoàn thành tiêu chí sang nâng chất lượng. Tỉnh đặt mục tiêu xây dựng nông thôn xanh, thông minh, bền vững, trong đó người dân nông thôn giữ vai trò chủ thể, doanh nghiệp là động lực và chính quyền đóng vai trò kiến tạo.
Lâm Đồng nâng chất lượng nông thôn mới, hướng tới phát triển bền vững
Bà Trần Thị Oanh, Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Lâm Đồng thăm và làm việc tại mô hình trồng gấc trên địa bàn. Ảnh: ĐVCC

Sau khi sáp nhập hành chính, Lâm Đồng đang nỗ lực thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các xã. Theo báo cáo năm 2025, thu nhập bình quân khu vực nông thôn đạt 59,9 triệu đồng/người/năm nhờ chuyển đổi sang mô hình sản xuất hiệu quả. Tăng trưởng nông nghiệp đạt bình quân 5,6%/năm.

Hệ thống hợp tác xã (HTX) đóng vai trò ngày càng quan trọng khi hỗ trợ nông dân chuẩn hóa quy trình sản xuất, xây dựng vùng nguyên liệu, xúc tiến thương mại và dần chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ sang nông nghiệp hàng hóa quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao.

Bước sang giai đoạn mới, tỉnh dự kiến phân nhóm xã để tập trung nguồn lực đầu tư:

Nhóm 1: 8 xã có nền tảng tốt phấn đấu đạt chuẩn NTM nâng cao, kiểu mẫu, ưu tiên dịch vụ, môi trường, chuyển đổi số và sản phẩm đặc trưng.

Nhóm 2: 71 xã cơ bản đạt tiêu chí được hỗ trợ hoàn thiện hạ tầng thiết yếu, mở rộng OCOP và củng cố tổ chức sản xuất.

Nhóm 3: 24 xã khó khăn (trong đó có 9 xã nghèo) được ưu tiên vốn cho giao thông, nước sạch, giáo dục, y tế và sinh kế bền vững nhằm thu hẹp khoảng cách vùng sâu – vùng thuận lợi.

Việc phân nhóm không chỉ giúp phân bổ nguồn lực hợp lý mà còn tạo cơ chế giám sát, đánh giá tiến độ rõ ràng hơn.

Lâm Đồng nâng chất lượng nông thôn mới, hướng tới phát triển bền vững
Thu nhập bình quân khu vực nông thôn đạt 59,9 triệu đồng/người/năm nhờ chuyển đổi sang mô hình sản xuất hiệu quả. Ảnh ST

Lâm Đồng đồng thời kiện toàn Ban Chỉ đạo các chương trình mục tiêu theo mô hình chính quyền hai cấp; hoàn thiện cơ chế lồng ghép nguồn vốn và đẩy mạnh hợp tác công – tư. Tỉnh khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao, phát triển kinh tế đa giá trị và chế biến sâu.

Chuyển đổi số tiếp tục là trọng tâm. Nhiều địa phương ứng dụng số hóa trong sản xuất, truy xuất nguồn gốc, quản lý dịch vụ công và thu gom xử lý chất thải. Công tác giáo dục, y tế, văn hóa được chuẩn hóa, nâng chất lượng dịch vụ cho người dân nông thôn.

Lâm Đồng nâng chất lượng nông thôn mới, hướng tới phát triển bền vững
Lâm Đồng đang thúc đẩy chuyển đổi số trong sản xuất nông nghiệp và dịch vụ công nhằm tăng hiệu quả quản lý và nâng cao đời sống người dân. Ảnh https://baolamdong.vn/

Sau sáp nhập hành chính, Lâm Đồng có nhiều dư địa phát triển nhưng cũng đối mặt với không ít thách thức. Bộ máy tinh gọn theo mô hình chính quyền hai cấp tạo thuận lợi cho quản trị, song quá trình chuyển tiếp khiến nhiều cán bộ phải điều chuyển hoặc nghỉ chế độ, trong khi đội ngũ mới cần thời gian nắm bắt hồ sơ, dẫn đến một số giai đoạn bị gián đoạn tiến độ công việc.

Tại xã Tuy Đức – địa phương biên giới rộng, dân cư phân tán – Bí thư Đảng ủy xã Phạm Thị Phượng cho biết hạ tầng giao thông, trường học, trạm y tế đã xuống cấp trong khi nhu cầu của người dân ngày càng lớn. Nhiều thôn cách trung tâm hàng chục km khiến việc tuyên truyền, vận động người dân tham gia chương trình gặp nhiều khó khăn.

Sau sáp nhập, xã phải rà soát toàn bộ công trình và nguồn vốn của các đơn vị cũ, áp lực lớn dồn lên đội ngũ cán bộ, đặc biệt ở khâu thủ tục pháp lý và giải ngân vốn.

Lâm Đồng nâng chất lượng nông thôn mới, hướng tới phát triển bền vững
Hiện nay, toàn tỉnh có 80/103 xã đạt chuẩn NTM, trong đó có 3 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 1 xã kiểu mẫu. Ảnh ST

Năm 2025, kế hoạch vốn ngân sách thực hiện chương trình NTM toàn tỉnh đạt 939,5 tỷ đồng, trong đó giải ngân gần 85%. Nguồn lực tiếp tục ưu tiên các vùng khó khăn, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Đến nay, toàn tỉnh có 80/103 xã đạt chuẩn NTM, 3 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 1 xã đạt kiểu mẫu. Ngoài ngân sách nhà nước, tỉnh huy động thêm vốn tín dụng, nguồn lực doanh nghiệp và đóng góp của người dân nhằm duy trì tiêu chí văn hóa, môi trường, cảnh quan nông thôn.

Một điểm nhấn là việc đầu tư cho giáo dục vùng biên. Xã Quảng Trực hiện có 5 trường học nhưng chỉ 2 trường mầm non đạt chuẩn. Nhờ nguồn vốn từ 3 chương trình mục tiêu quốc gia, địa phương đã ưu tiên nâng cấp 22 dự án hạ tầng, trong đó có công trình giáo dục.

Trường Mầm non Hoa Lan được đầu tư khu nhà 2 tầng, 6 phòng học với tổng kinh phí hơn 4,9 tỷ đồng, giúp hơn 400 học sinh – gần 50% là đồng bào dân tộc thiểu số – không còn phải học nhờ. Trường đang tiếp tục hoàn thiện thêm các hạng mục để phấn đấu đạt chuẩn mức độ 2 vào năm 2026.

Lâm Đồng nâng chất lượng nông thôn mới, hướng tới phát triển bền vững
Với chủ đề “Hỗ trợ nông dân phát triển nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu”, Hội nghị Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng đối thoại với nông dân năm 2025 có gần 5.000 nông dân, tổ hợp tác, hợp tác xã tham dự. Ảnh https://dangcongsan.vn/

Đối thoại giữa chính quyền và người dân được Lâm Đồng duy trì nhằm kịp thời tháo gỡ vướng mắc. Tại Hội nghị Chủ tịch UBND tỉnh đối thoại với nông dân ngày 2/12/2025, tỉnh đã tiếp nhận gần 400 kiến nghị về chuyển đổi số trong nông nghiệp, cơ chế hỗ trợ sản xuất, mô hình nhà kính, bảo hộ giá nông sản và chuyển đổi nghề cho lao động.

Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Mười yêu cầu các sở, ngành giải đáp trực tiếp, đồng thời nhấn mạnh: phải thúc đẩy khoa học công nghệ, phát triển kinh tế hợp tác, mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản để tạo sinh kế bền vững cho nông dân.

Giai đoạn 2026 – 2030, Lâm Đồng tiếp tục duy trì cơ cấu 3 nhóm xã để phân bổ nguồn lực hợp lý, tập trung nâng chất lượng các tiêu chí đã đạt. Tỉnh khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào khu vực nông thôn, đồng thời phát huy vai trò chủ thể của người dân trong mọi khâu triển khai.

Mục tiêu đến năm 2030, Lâm Đồng hình thành mô hình nông thôn xanh – thông minh – đáng sống, gắn phát triển kinh tế nông nghiệp với bảo vệ môi trường, dịch vụ chất lượng cao và hạ tầng hiện đại./.

Hoàng Cảnh